Szkoła Podstawowa Nr 4 w Grudziądzu

Poniżej w artykule zamieszczamy różne metody wywoływania głosek:

Metody wywoływania głoski sz

Aby wywołać głoskę sz należy:

• zademonstrować dziecku pionowe ułożenie czubka języka przy otwartych ustach, następnie należy zbliżyć zęby utrzymując czubek języka lekko uniesiony do góry i zaokrąglić wargi.
• unieść do górnych dziąseł czubek języka w czasie wymawiania głoski s.
• podtrzymać uniesiony do góry czubek języka przy pomocy szpatułki.
• wywoływanie głosek szeregu szumiącego można rozpocząć od wywołania głoski cz.

 Metody wywoływania głoski ż

Aby wywołać głoskę ż można:

• udźwięcznić wymowę głoski sz.
• unieść czubek języka do góry w czasie artykulacji głoski z.

 Metody wywoływania głoski cz

Aby wywołać głoskę cz można:

• zademonstrować sposób ułożenia narządów artykulacyjnych i ich funkcjonowanie podczas wymawiania głoski cz,
• polecić dziecku wymawiać głoskę t z czubkiem języka uniesionym do górnych dziąseł i jednoczesnym zaokrągleniem warg.

 Metody wywoływania głoski dż

Aby wywołać głoskę dż można

• wymawiać spółgłoskę d z czubkiem języka uniesionym do górnych dziąseł.
• szybko powtarzać sylabę du z czubkiem języka uniesionym o górnych dziąseł.

 Metody wywoływania głoski s

Aby wywołać głoskę s można:

• zademonstrować prawidłowo brzmiący dźwięk i poprosić o powtórzenie. Można polecić też aby dziecko zbliżyło język do dolnych siekaczy,
• polecić dziecku oprzeć czubek języka o dolne zęby, rozchylić usta (szeroko uśmiechnąć się) i dmuchnąć (na palec, pasek papieru itd.),
• wykorzystać ćwiczenia dźwiękonaśladowcze: wąż syczy (sssss), powietrze ucieka z balonu (pssss),
• spróbować zagwizdać z językiem opartym o dolne zęby,
• wypowiedzieć głoskę a z szeroko otwartymi ustami a następnie zbliżyć zęby (uzyskamy wówczas sylabę as),
• podczas wymawiania głoski f dziecko może rozchylić szeroko wargi (uśmiechnąć się) lub na przemian wypowiadać f-s, f-s (wargi dziecka można rozciągnąć palcami),
• w czasie wymawiania głoski c, można poprosić dziecko o przedłużenie tego dźwięku (csssss),
• wyjść od pomocniczego dźwięku t łącząc go z dźwiękiem s (tssss),
• kolejnym sposobem uzyskania głoski s jest włożenie pomiędzy dolne siekacze nitki z zawiązanym supełkiem. Zadaniem dziecka jest utrzymanie czubka języka na supełku i wymawianie głoski s,
• włożyć pomiędzy górne i dolne siekacze wykałaczki lub zapałki, która dociska język i tworzy w nim rowek,
• jak podaje A. Sołtys-Chmielowicz przy artykulacjach bocznych pewną pomocą może być buteleczka np. po lekarstwach. Podczas wymawiania przedłużonego s przesuwamy otwór buteleczki wzdłuż warg dziecka do momentu, aż usłyszymy głośniejszy szum(1),
• polecić dziecku dmuchać na płomień świecy tak, aby utrzymywał maksymalne nachylenie, ale nie zgasł.

Metody wywoływania głoski z

Aby wywołać głoskę z można:

• zademonstrować prawidłowo brzmiącą głoskę w izolacji, a następnie poprosić aby przycisnęło język do dolnych zębów i wymówiło c,
• uzyskać wykorzystując pomocniczy dźwięk t i połączyć go z dźwiękiem s. Połączenie to można stosować w sylabach np. tsa, tse, tso itd., a następnie w tworzeniu wyrazów np. tsały, tsebula itd.,
• wykorzystać wyrazy dźwiękonaśladowcze np. zegar cyka (cyk, cyk), świerszcz gra (cyt, cyt).

 Metody wywoływania głoski c

Aby wywołać głoskę c można:

• zademonstrować prawidłowo brzmiącą głoskę w izolacji, a następnie poprosić aby przycisnęło język do dolnych zębów i wymówiło c,
• wykorzystać pomocniczy dźwięk t i połączyć go z dźwiękiem s. Połączenie to można stosować w sylabach np. tsa, tse, tso itd., a następnie w tworzeniu wyrazów np. tsały, tsebula itd.,
• wykorzystać wyrazy dźwiękonaśladowcze np. zegar cyka (cyk, cyk), świerszcz gra (cyt, cyt).

Metody wywoływania głoski dz

Aby wywołać głoskę dz można:

• zademonstrować prawidłowo brzmiącą głoskę dz w izolacji, a następnie poprosić, aby przycisnęło język do dolnych zębów i wymówiło dz,
• wykorzystać pomocniczy dźwięk d (z płaskim układem warg) i połączyć go z dźwiękiem z,
• wykorzystać wyraz dźwiękonaśladowczy - dzwonek dzwoni (dzyń, dzyń).

Metody wywoływania głoski l

Aby wywołać głoskę l można:

• pokazać dziecku sposób realizacji głoski,
• uczulić miejsce na wałku dziąsłowym, w którym dziecko ma ułożyć język, lub na górnym dziąśle przykleić kawałki wafla albo posmarować je kremem czekoladowym.
• pokazać schemat artykulacyjny głoski(2) lub jej palatogram. Konieczne jest wyjaśnienie dziecku, co przedstawia dany rysunek.

Metody wywoływania głoski r

Aby wywołać głoskę r można:

• wykorzystać dźwięk pomocniczy, którym jest dźwięk d wymawiany dziąsłowo,
• wywołać drgania czubka języka przy pomocy: palca, szpatułki, urządzenia do masażu wibracyjnego
• wypowiadać wyrazy dźwiękonaśladowcze, w których występuje głoska r. Ćwiczenie powinno być poparte obrazkami przedmiotów lub zwierząt wydających odgłosy
• drrr – naśladowanie dzwoniącego dzwonka,
• trututu – naśladowanie trąbki,
• prr – naśladowanie parskania konia,
• brr – naśladowanie odczucia zimna,
• frr – naśladowanie fruwającego ptaka,
• wrr- naśladowanie warczącego psa,
• mrr – naśladowanie mruczącego kota,
• chrum, chrum – naśladowanie głosu prosiaczka,
• kra, kra – naśladowanie głosu wrony,
• gruchu, gruchu – naśladowanie głosu gołębia.
• wydmuchiwać z buzi pasek papieru umieszczony za górnymi zębami. Czubek języka musi być uniesiony do góry. Tym sposobem można uzyskać grupę spółgłoskową tr.
• wymawiać głoskę t dziąsłową z otwartą buzią, a następnie dmuchnąć na przód języka.
• wypowiadać grupy spółgłosek: dla, dlo, dlu, dle, dly, tla, tlo, tlu, tle, tly. Ważne jest zwiększenie tempa w trakcie wymawiania tych grup. Dodatkowo można krótko potrącać od spodu język, kierując palec od przodu do tyłu.
• wypowiadać sylaby: żla, żlo, żlu, żle, żlo, żly a terapeuta w tym czasie powinien potrącać od spodu język palcem lub szpatułką.
• wymawiać dziąsłowo głoskę dd w czasie gdy logopeda potrąca język szpatułką lub palcem do tyłu i do przodu. Można zastosować masaż wibracyjny przy pomocy urządzenia mechanicznego tzw. wibratora. Urządzenia i ingerencję mechaniczną należy stosować krótko, by nie wywołać bardzo intensywnych drgań języka.
• wypowiadać przy otwartych ustach dziąsłowo głoski  ttt, ddd, tdtdtd, tdntdntdn. Początkowo połączenia głosek powinny być wymawiane powoli, a następnie coraz szybciej.
• wymawiać teda, przy czym głoski t i  d są realizowane dziąsłowo, głoska e krótko i delikatnie, a głoska a długo i z akcentem.
• wymawiać w wyrazach, w których występuje r po spółgłoskach, podwójne dziąsłowe dd  czyli np. droga  jak ddoga, dres jak ddes, trawa jak tddawa, brat jak bddat.